Benzoil Klorür
Benzoil klorür (C<sub>7</sub>H<sub>5</sub>ClO), aynı zamanda benzenkarbonil klorür olarak da bilinir, aromatik bir klorürdür. Renksiz, dumanlı bir sıvıdır ve keskin bir kokusu vardır. Organik sentezde, özellikle esterler, amidler ve anhidritler gibi benzoil türevlerinin hazırlanmasında yaygın olarak kullanılan bir reaktiftir.
Özellikleri
- Moleküler Formül: C<sub>7</sub>H<sub>5</sub>ClO
- Moleküler Ağırlık: 140.57 g/mol
- Görünüm: Renksiz, dumanlı sıvı
- Yoğunluk: 1.212 g/cm³
- Erime Noktası: -1 °C
- Kaynama Noktası: 197.2 °C
- Çözünürlük: Suda ayrışır. Organik çözücülerde çözünür.
- Kırılma İndisi: 1.5537
Üretimi
Benzoil klorür, endüstriyel olarak genellikle benzotriklorür'ün su veya benzoik asit ile reaksiyonu yoluyla üretilir:
C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>CCl<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O → C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>COCl + 2 HCl
C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>CCl<sub>3</sub> + C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>COOH → 2 C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>COCl + HCl
Ayrıca, benzaldehit'in klor ile reaksiyonu da benzoil klorür eldesinde kullanılabilir.
Kullanım Alanları
Benzoil klorür, çok yönlü bir reaktiftir ve çeşitli organik sentezlerde kullanılır:
- Benzoilasyon: Alkolleri benzoat esterlerine, aminleri benzamid'lere ve Friedel-Crafts asilasyonu yoluyla aromatik bileşikleri benzoil türevlerine dönüştürmek için kullanılır. Bu reaksiyonlar, ilgili alkol, amin veya aromatik bileşiğin benzoil grubu ile ikame edilmesini içerir.
- Boya Üretimi: Bazı boyaların üretiminde ara madde olarak kullanılır.
- Parfüm Üretimi: Parfüm endüstrisinde bazı koku bileşiklerinin sentezinde kullanılır.
- Reçine Üretimi: Bazı reçinelerin üretiminde kullanılır.
- İlaç Sentezi: Çeşitli ilaçların sentezinde önemli bir ara maddedir. Örneğin, benzocaine gibi lokal anesteziklerin üretiminde kullanılır.
Reaksiyonları
- Hidroliz: Su ile reaksiyona girerek benzoik asit ve hidroklorik asit oluşturur. Bu reaksiyon, benzoil klorürün havada dumanlı görünmesinin nedenidir.
- Alkoliz: Alkollerle reaksiyona girerek ester oluşturur.
- Ammonoliz: Amonyak veya aminlerle reaksiyona girerek amid oluşturur.
- Grignard Reaksiyonu: Grignard reaktifleri ile reaksiyona girerek keton veya alkol oluşturabilir.
Güvenlik
Benzoil klorür, tahriş edici ve aşındırıcı bir maddedir. Cilt, göz ve solunum yolları için tahriş edicidir. Buharlarının solunması zararlıdır. Su ile reaksiyona girerek hidroklorik asit oluşturduğu için dikkatli kullanılmalıdır. Eldiven, gözlük ve uygun havalandırma ile çalışılmalıdır.
Depolama
Benzoil klorür, nemsiz ve serin bir yerde, iyi havalandırılmış bir ortamda saklanmalıdır. Su ve nemden uzak tutulmalıdır.
Ayrıca Bakınız